Coraz częściej pojawiają się pytania o główne założenia i metodę szacowania naszego Barometru Bezpieczeństwa Ekonomicznego (BBE). Kilak zatem zgrubnych zdań na ten temat.

Głównym celem wskaźnika BBE jest ujawnienie poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego gospodarstw domowych. Głównym narzędziem, jakim się posługujemy, jest badanie ankietowe. Główne pytania dotyczą czterech aspektów. Są nimi:

• subiektywna ocena obecnego poziomu cen dóbr i usług konsumpcyjnych z perspektywy możliwości zakupowych gospodarstw domowych;

• subiektywne zdolności do zakupów w rozumieniu parytetu siły nabywczej gospodarstw domowych;

• subiektywny deficyt budżetu gospodarstw domowych rozumiany jako konieczna rezygnacja z konsumpcji dóbr i usług;

• subiektywna nadwyżka budżetu gospodarstw domowych rozumiana jako możliwości dodatkowej konsumpcji dóbr i usług.

Każdy z tych aspektów jest oceniany przez respondentów w perspektywy 21 koszyków dóbr i usług konsumenckich, począwszy od żywności, skończywszy na usługach restauracyjnych. Odpowiedzi są udzielane przez respondentów wg metody wskaźnika rekomendacji netto (NPS). Wyniki pierwszego aspektu posłużyły nam do wyznaczenia wag istotności poziomów cen poszczególnych dóbr i usług. Pozostałe aspekty pozwoliły na oszacowanie wskaźników (1) parytetu siły nabywczej, (2) deficytu oraz (3) nadwyżki budżetu domowego. Pierwszy ujawnia zdolność do konsumpcji przy rozporządzalnym dochodzie. Drugi ujawnia zakres konsumpcji, która z powodów ograniczeń budżetowych musi zostać zmniejszona lub zaprzestana całkowicie. Z kolei trzeci pokazuje oczekiwania co do dodatkowej konsumpcji przy dostępności nadwyżki budżetowej w gospodarstwach domowych. Dla urealnienia wpływu dwóch ostatnich wskaźników na poziom bezpieczeństwa ekonomicznego wprowadziliśmy dodatkowe pytania, które ujawniają częstotliwość występowania w skali roku tych zjawisk. Uzyskane w ten sposób wyniki badań, w postaci ocen NPS, zostały ustandaryzowane wg metody normalizacji min-max. Porównywalne wartości zostały skorygowane wagami istotności cen oraz parametrem częstotliwości występowania wspomnianych dwóch zjawisk. Odpowiednio oszacowana wartość średnia ocen respondentów pozwoliła na wyznaczenia ostatecznego wyniku, który określiliśmy mianem Barometru Bezpieczeństwa Ekonomicznego (BBE) gospodarstw domowych.  Jego wartość zawsze będzie znajdowała się w przedziale od 0 do 1. W związku z tym przyjęliśmy pięć ocen (co 0,2 pkt.) od krytycznej (0,0-0,2 pkt.) do wzorcowej (0,8-1,0 pkt.). Tym sposobem mamy możliwość oceny subiektywnego poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego w sposób ilościowy.

Wydaje się, iż najważniejszą wartością dodaną prowadzonych badań jest sam fakt podjęcia tego zagadnienia w tak szerokim zakresie oraz realizacja badań kwartalnie. Opracowana metoda analityczna pozwala w sposób ilościowy zdiagnozować subiektywne odczucia Polaków w tym zakresie. Same wyniki, z kolei, oprócz wartości naukowej, mogą być wartościowe dla wielu grup beneficjentów (np. przedsiębiorcy, analitycy gospodarczy, politycy). Ponadto tego rodzaju wyniki umożliwiają dalsze badania porównawcze lub deterministyczne odnosząc poziom bezpieczeństwa ekonomicznego do innych zjawisk społeczno-gospodarczych, jak chociażby rozwój społeczny, wpływ poszczególnych polityk na społeczeństwo, itd.

prof. M. Kalecki

To, co jest PROSTE,

może być prawdziwe.

Sam fakt, że jest proste,

nie dowodzi jednak,

że jest PRAWDZIWE. 

Uniwersytet Kaliski

Wydział Nauk Społecznych

Katedra Ekonomii i Prawa

Instytutu Nauk o Zarządzaniu i Jakości

ul. Nowy Świat 4, 62-800 Kalisz

Collegium Novum

pok. 204

a.derkacz@uniwersytetkaliski.edu.pl

(+48) 667 900 907

arkadiusz@derkacz.us

dr Arkadiusz J. Derkacz

Created by Arkadiusz J. Derkacz